ნეოლითური რევოლუცია

ესე ისტორიის მასწავლებლის ღირშესანიშნავი დავალებისთვის სათაურით: "ნეოლითური რევოლუცია"

ნეოლითური რევოლუცია კაცობრიობის ისტორიაში ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი მოვლენა გახლავთ. დაახლოებით ძვ.წ. X-IV საუკუნეებში, ადამიანები მიხვდნენ, რომ თავის გასატანად მხოლოდ ნადირობა და შემგროვებლობა აღარ იყო საკმარისი, ამიტომ საფუძველი მიწათმოქმედებასა და მესაქონლეობასაც ჩაეყარა. სწორედ ესაა ქვის ხანის დასასრულიც.

მიუხედავად ამისა, აღნიშნული პროცესი სწრაფი და უმტკივნეულო სულაც არ ყოფილა. თავდაპირველად, მესაქონლეობაცა და მიწის დამუშავებაც დამხმარე დისციპლინები უფრო გახლდათ, ვიდრე ძირითადი საქმიანობა. იქ, სადაც ადამიანებს გარემო ხელს უწყობდათ, ისინი კვლავ მიმთვისებლურ მეურნეობას ანიჭებდნენ უპირატესობას. ამან განაპირობა, რომ თუ ნეოლითური ხანის ბოლოს ეგვიპტეში, მესოპოტამიაში, ჩინეთსა და ინდოეთში  მიწათმოქმედება დომინირებდა, ევროპაში ის ნაკლებად იყო განვითარებული, ხოლო დედამიწის სხვა რაიონებში სულაც ჩანასახოვან მდგომარეობაში იმყოფებოდა.

ბუნებრივია, ცხოვრების ახალმა წესმა ახალი ხელსაწყოების არსებობის აუცილებლობაც გააჩინა. ადამიანებმა დაიწყეს ქვის გაჭრა, გახვრეტა და გაპრიალება, რამაც იარაღები უფრო მოქნილი გახადა. ნეოლითის ხანას მიეწერება კერამიკის კულტურის ჩამოყალიბებაც. თიხისგან დამზადებულ ჭურჭელს ადამიანები საკვების შესანახად და ტრანსპორტირებისთვის იყენებდნენ. არსებობს მოსაზრება, რომ თიხასთან დიდწილად ქალები მუშაობდნენ.

ნეოლითურმა რევოლუციამ ნეოლითის ცენტრებიც ჩამოაყალიბა. ასეთი სულ 3 გახლდათ:

იორდანურ-პალენისტური კომპლექსი

ჩათალ-ჰუიუქი

ჩრდილო მესაპოტამიისა და დასავლეთ ირანის კულტურები

ამ სამი ზონის გარდა, ოდნავ გვიანდელი ნეოლითური კულტურები აღმოჩენილია შუა აზიის, ინდოეთის, ჩინეთის, ბალკანეთისა და კავკასიის (მათ შორის საქართველოს) ტერიტორიაზეც. ევროპის ცენტრალურ და ჩრდილო ნაწილებში ნეოლითური გაცილებით გვიან ჩამოყალიბდა.

როგორც ხედავთ, ნეოლითურმა რევოლუციამ კაცობრიობის ისტორიაში უდიდესი გარდატეხა მოახდინა. აშკარაა, ეს პროცესი რომ არ დაწყებულიყო, ადამიანი დღეს იმაზე გაცილებით დაბალ საფეხურზე იქნებოდა, ვიდრე ახლაა.